Τα δένδρα των σκουπιδό-Αποκριών στο Πίλημα Ξάνθης

Γράφει ο Γρηγόρης Κωστάκης

Η ιδέα για αυτό το κείμενο ήρθε πριν τα Χριστούγεννα όταν με τους φίλους μου Θοδωρή Πεϊχαμπέρη και Αργύρη Μυτακίδη πήγαμε μια βόλτα να βγάλουμε φωτογραφίες στο πέτρινο γεφύρι του ποταμού Κόσυνθου που βρίσκεται στον δρόμο για το χωριό Πίλημα δίπλα στην (εθνική) επαρχιακή οδό Ξάνθης - Δράμας. Εκεί παρατήρησα ότι στα δένδρα εκατέρωθεν του ποταμού βρισκόντουσαν κρεμασμένα σκουπίδια και έκανα το σχόλιο ότι με τον τρόπο αυτό τα δένδρα “έγιναν χριστουγεννιάτικα”. Τότε ο Θοδωρής μου απάντησε ότι αυτά τα σκουπίδια παριστάνουν τα στολίδια, χωρίς να είναι οπότε μάλλον καλύτερος χαρακτηρισμός είναι “αποκριάτικα”. Όπως και να αναφερθούμε σ' αυτά, γεγονός παραμένει πως στα κλαδιά τους βρίσκονται μπλεγμένες νάιλον σακούλες σε διάφορα χρώματα καθώς και  παλιά ρούχα. Πως βρέθηκαν αυτά εκεί; Να το πάρει το ποτάμι. Και δεν είναι μόνο ρητορική έκφραση. Τα πήρε το ποτάμι καθώς φούσκωσε σε κάποια βροχή και αφού η στάθμη του ήταν τότε στο ύψος των κλαδιών αυτά μπερδεύτηκαν εκεί και έμειναν να κρέμονται στον αέρα όταν μειώθηκε η ροή του νερού.
Συνήθως σε θέματα ρύπανσης του περιβάλλοντος είμαι επικριτικός αλλά ως φωτογράφος η σουρεαλιστική εικόνα που έβλεπα μου άρεσε και έτσι είμαι με δυο γνώμες. Σίγουρα το αισθητικό αποτέλεσμα δεν είναι σε καμιά περίπτωση γραφικό και φυσικό, όμως από την άλλη πλευρά φανερώνει την ουσία της σχέσης μας με το περιβάλλον. Στην οικονομική ανάλυση συστημάτων στο πανεπιστήμιο διδάσκεται ότι ένα σύστημα ορίζεται να μελετηθεί αυθαίρετα και ό,τι αλληλεπιδρά με αυτό χωρίς να αποτελεί τμήμα του είναι “περιβάλλον”. Τελείως διαφορετική είναι η χριστιανική διδασκαλία της οικουμένης, δηλαδή του κόσμου όλου που είναι το σπίτι μας. Και σίγουρα δεν θα πετούσαμε σκουπίδια στο σπίτι μας, πετάμε όμως στις ρεματιές και στα ποτάμια μας. Ίσως επειδή για μας αποτελούν “περιβάλλον” και εμάς μας ενδιαφέρει το “σύστημα” της ζωής και ευημερίας ή αδιαφορίας μας κατά περίπτωση. Έτσι αυτά τα υπολείμματα της κατανάλωσης μας αποτελούν ένα εργαλείο για την πιο φυσική “trash art”, αυτήν που ανακυκλώνει το άχρηστο ανθρώπινο προϊόν με την ανάπτυξη της χλωρίδας χάρη στη δημιουργική δύναμη του νερού. Πέρα από αυτά τα γενικά το ενδιαφέρον μου κίνησαν τα πλαστικά μπουκάλια που βρίσκονταν εκεί που φυσιολογικά η ροή του νερού είναι αργή κατάντι του ακριανού βάθρου της γέφυρας. Δεν στάθηκε ακόμα το ποτάμι ικανό να τα στολίσει κι αυτά πάνω στα δένδρα, όπως ούτε και τα μπάζα που βρίσκονται καρφωμένα στην άμμο. Τέλος στην γέφυρα υπάρχει κανόνας που μετρά το ύψος το ποταμού. Μπροστά του έχει φυτρώσει ένα δένδρο  και στα κλαδιά του με δυο νάιλον σακούλες σαν να καταγράφονται τα ρεκόρ που έχει κάνει το ποτάμι. Βέβαια η αντίληψη αυτή είναι λάθος καθώς από την βόλτα μας φάνηκε ότι την τελευταία φορά το ποτάμι είχε φτάσει στο ύψος του δρόμου που βρίσκεται κανα δυο μέτρα ψηλότερα από αυτές. Αλλά τι σημασία έχουν ορισμένες μίζερες πραγματολογικές παρατηρήσεις μπρος στην τέχνη;